Spreektekst Vaststellen Referendumverordening Noord-Holland 2018 (PS-vergadering 23-4-2018)

Voorzitter,

Zoals ik namens mijn fractie al in de commissie EEB heb gezegd, heeft mijn fractie met genoegen kennisgenomen van het voorstel dat GS aan de Staten doet betreffende een nieuwe Referendumverordening die weer helemaal up-to-date is.

Ook de figuurlijke piketpalen die zijn geslagen kunnen bijna allemaal onze goedkeuring krijgen. Maar daar kom ik later op terug.

Voorzitter, zoals u weet ben ik persoonlijk al een aardige tijd met een nieuwe referedumverordening bezig. Zo’n 6 jaar geleden deed ik namens mijn fractie een eerste voorstel om de verordening aan te passen.

Later heeft mijn fractie met medewerking van de vorige griffier, gepoogd om een referendum over, en hoe kan het ook anders als je voor de PVV in de Staten zit, over windmolens op land op te starten. We liepen meteen al tegen allerlei problemen aan.

Er moesten onder andere intekenlijsten voor de eerste fase worden verspreid over verschillende gemeenten. Dit was bij de provincie onder de oude verordening nog niet geregeld dus moest mijn fractie zelf in de auto stappen om die per stuk genummerde handtekeningenlijsten weg te brengen en later ook weer op te halen. Ik zal verder hier kort over zijn door te zeggen: “dat was een hele rompslomp”. En als mijn fractie van een ding niet houdt voorzitter, dan is dat rompslomp. En windmolens uiteraard!

Die eerste 500 handtekeningen hebben we opgehaald, maar het was meteen duidelijk dat op deze manier fase 2 met 10.000 handtekeningen toch nog een brug te ver was. We hebben het proces dus stopgezet. De kennis die we hiermee op hebben gedaan heeft uiteindelijk wel geleid tot een initiatiefvoorstel.

Na een eerste behandeling in het presidium is toen besloten om niet met het initiatiefvoorstel door te gaan maar om een werkgroep op te richten vanuit alle fracties.
Reden hiertoe was dat het dan breed gedragen zou worden en dat het voorstel dan niet alleen aan de voorkant maar ook aan de achterkant zou worden geregeld.

Dit laatste betekend dat de provincie de uitvoering van een eventueel te houden referendum regelt met de gemeenten en dat ook de kosten hiervoor door de provincie zouden worden gedragen. Anders zou het net als de oude verordening uit 1996 weer een onwerkbaar stuk worden. 

Dit alles heeft ertoe geleid dat we nu vandaag gaan besluiten of we de nieuwe verordening aannemen of niet. Maar zoals het zich in de commissie al liet aanzien gaat dat hoogst waarschijnlijk gebeuren. En u kunt zich voorstellen dat mijn fractie daar behoorlijk blij mee is.

Verder voorzitter, zoals in de commissie EEB is besproken, een referendum moet los van een bestaande verkiezing kunnen worden georganiseerd. Terecht wordt door u voorzitter in uw begeleidende brief bij de verordening aan PS aangegeven dat de kosten voor een te houden referendum in dat geval erg hoog zijn.

Dus nogmaals voorzitter, mijn fractie is er dus een groot voorstander van om referenda te koppelen aan bestaande verkiezingen.

Dit verhoogt de kostenefficiency.

En dit verhoogt de opkomst.

Maar ook mijn fractie is zich er van bewust dat dit niet altijd zal lukken. In dergelijke gevallen zal de democratie iets duurder zijn.

Maar laten we wel even in het achterhoofd houden dat tot op heden er nog nooit een Provinciaal referendum is geweest. We moeten dus ook niet meteen zenuwachtig van de kosten gaan worden.

Kortom:
Dus als het even mogelijk is koppelen aan een bestaande verkiezing, maar als dat niet mogelijk is dan los organiseren. Als daar een verzoek met voldoende handtekeningen voor ligt uiteraard. De kosten kunnen dan bij een evaluatie die over het betreffende referendum wordt gehouden worden besproken.

Voorzitter, als u het goed vindt zet ik ook nog even de pet op van de voorzitter van de referendumwerkgroep. We zijn verheugd dat vrijwel alle adviezen van de werkgroep en PS zijn verwerkt. Er is door alle leden van de fracties die hieraan deelnamen flink gediscussieerd en constructief bijgedragen. “Ook” door de partijen die direct aangaven dat ze er niet mee zouden instemmen. Toch heeft ook hun kritische bijdrage bijgedragen aan een nieuwe verordening.

En als laatst wil ik iedereen die een bijdrage aan deze nieuwe verordening heeft geleverd hartelijk danken.

Ik dank u voor uw aandacht.